A@W Newsletter

Er werd al heel wat geschreven over het werken in het kantoor van de toekomst. Ook al werden de meningen over hoe dit kantoor er moet uitzien de voorbije decennia flink bijgesteld, blijft er toch één constante in het hele verhaal: in de toekomst zullen machines de processen verder vereenvoudigen, zodat werknemers meer tijd krijgen om hun eigen leven te leiden. Daarbij is duidelijk dat we nog een eind verwijderd zijn van dit ideaalbeeld, zeker nu COVID-19 ons genadeloos met de neus op de feiten drukt.

Hetgeen we nu al een jaar meemaken, is iets wat quasi niemand zich had kunnen voorstellen. Het is stil op straat, we weten nog nauwelijks wat zakenreisjes zijn, handen schudden doen we niet meer en beurzen vinden nog louter digitaal plaats. Het enige waar we nog mee om de oren geslagen worden, is ‘social distancing’. Afstand houden dus, en dat alleen al is voor de meesten onder ons eerder een vloek dan een zegen. Wij zijn interactieve wezens, die afhankelijk zijn van samenwerken en wederzijdse feedback.

We mogen elkaar niet langer ontmoeten en dus zijn we aangewezen op digitale ontmoetingen in virtuele ruimtes. En wat merken we? Plots werd datgene wat veel bedrijven als utopisch afschilderden mogelijk: het thuiskantoor kwam er opeens wél en nog verbazend snel ook. Het toont aan dat waar er een wil is, er ook een weg wordt gevonden.

Ook al is het eind de jaren 1930 door Frank Lloyd Wright gebouwde Johnson Wax Building in Racine (Wisconsin, VS) een modernistisch icoon, toch kunnen we ons vandaag geen dergelijke werkplaats meer voorstellen.
© Library of Congress / Unsplash

De definitie van een goed leven

Nu de kantoorwereld fundamenteel veranderd is, stellen nogal wat mensen zichzelf de vraag hoe ze ooit professioneel actief konden zijn in de wereld voor het virus. Plots lijkt het alsof we ons tot voor kort in de Middeleeuwen bevonden, waarin we continu in een multitasking-spreidstand stonden wat leidde tot gestresseerde en opgejaagde mensen.

De gedwongen stilstand van de lockdowns zet veel kantoorwerkers aan het denken. We worden met zijn allen weer op onszelf ‘teruggeworpen’ en ontdekken een manier van leven die we tot dusver nog niet kenden. Na verloop van tijd steken een aantal vragen de kop op, zoals: hoe wil ik dat mijn werkomgeving en mijn werkstructuur er in de toekomst uitziet?

Een hedendaags kantoor bevat mogelijkheden om je individueel terug te trekken. We zien een nieuw kantoorgebouw, de ‘One Microsoft Place’ in Dublin, met architectuur van de hand van RKD Architects (Dublin) en interieurdesign door Gensler (Londen).
© Gareth Gardner

Een nieuwe vorm van sociale nabijheid

We evolueren van een hoogperformante economie naar een biotoop van filantropie, menselijkheid, liefdadigheid en wat we met een mooi Engels woord ‘mindfulness’ noemen. Collega’s kunnen nu deelnemen aan virtuele teammeetings op hun eigen scherm in een door hen gekozen werkplaats. Ook al kunnen ze gedempt worden met één onopgemerkte muisklik ontstaat er toch vreugde door het geconnecteerd zijn via een videoconferentie, waarbij je de collega’s in hun thuisomgeving ziet en zelfs te weten komt welke planten ze leuk vinden. In ruil is hier een totaal nieuwe vorm van sociale nabijheid gecreëerd, de videoconferentie zorgt voor een wereldbeeld dat tot dusver niet bestond.

Kleine ‘telefoonruimtes’ maken ongestoorde telefoongesprekken en discussies mogelijk of bieden gewoonweg een ruimte waar je in alle rust kunt werken.
Op de foto: adidas World of Sports ARENA in Herzogenaurach. Architectuur door Behnisch Architekten, Stuttgart (Duitsland).
© Behnisch Architekten / David Matthiessen

Culturele veranderingen in het kantoorwerk

De pandemie heeft alles wat nodig is om een culturele verandering in het kantoorwerk teweeg te brengen. De kantoorruimte van vandaag is veel gedifferentieerder op het vlak van meubilair. Werknemers hebben nu tal van ruimtelijke opties ter beschikking, gaande van hun eigen werktafel voor het dagelijkse werk tot de geluidsdichte cel voor werk dat concentratie vereist of de handige vergaderruimte en de brainstormhoek met een tafeltennistafel of lounge-zetel. Achter dit alles steekt uiteraard dat het niet enkel belangrijk is om te werken in een kantoor, maar ook dat gedefinieerd wordt hoe en in welke sociale en structurele context het werk plaats kan vinden.

Het kantoor is niet zomaar een werkruimte, maar ook een inspirerende ontmoetingsruimte voor de werknemers.
Op de foto: adidas World of Sports ARENA in Herzogenaurach. Architectuur door Behnisch Architekten, Stuttgart (Duitsland).
© Behnisch Architekten / David Matthiessen

Inspirerend ontmoetingspunt

Op de lange termijn kan je werknemers enkel motiveren als ze controle hebben over hun eigen werkuren en vrije tijd. Zo kunnen dagen van vijf werkuren en flexibele werktijdmodellen bijdragen tot een hogere motivatie en een betere gezondheid, waardoor de productiviteit verhoogt. In de toekomst moeten designers van kantoren en planners met dit alles rekening houden. Het kantoor van de toekomst zal evolueren van louter een werkruimte naar een soort creatieve ontmoetingsplaats waar collega’s elkaar inspireren, voor iedereen zich terugtrekt naar de plaats waar de individuele taken het best kunnen worden uitgevoerd.

In de toekomst moet werken op kantoor meer uitgedacht worden vanuit het oogpunt van de werknemer en moet het aangepast zijn aan zijn of haar noden.
Op de foto: ‘Neue Arbeitswelt 205‘ in Schwäbisch Gmünd; interieurdesign dppr Studio Alexander Fehre, Stuttgart (Duitsland).
© Zooey Braun

Leven en werken

In de toekomst zal het werk zelfs nog meer uitgedacht moeten worden vanuit het oogpunt van de werknemer, die de taken ervan zo optimaal mogelijk wil integreren in zijn of haar eigen leven. Voor de werknemer wordt het zaak los te komen van de prikklok en de dag zo in te delen dat die past in een eigen, individueel werktijdmodel. Om zichzelf te kunnen ontplooien hebben mensen o.a. een job en financiële middelen nodig, maar er is uiteraard meer dan dat. Werknemers hebben ook nood aan appreciatie, bevestiging en zekerheid. Velen voelden dit al aan in de snel versnellende en oververhittende pre-corona tijden en worden nu nog meer met de neus op de feiten gedrukt. Diegenen die deze ontwikkeling (h)erkennen, zullen de boodschap blijvend ter harte nemen eenmaal ook deze pandemie voltooid verleden tijd is. Zij worden de winnaars van de toekomst.

Vele mensen vinden op kantoor niet de juiste werkplek, maar treffen die wel aan in een ruimte die ze individueel kunnen inrichten.
© Roberto Nickson / Unsplash

Oorspronkelijke geschreven door Thomas Geuder (www.derRaumjournalist.de)

Vertaling: Jan Hoffman